Op een oude BHV poster die ik op de kop tikte is het stukje over beroerte wel mijn favoriet. Daar kan je duidelijk zien dat we voortgang hebben geboekt de afgelopen jaren!
Beroerte, hoe zat het ook al weer?
Bij een beroerte gaat het flink mis in de hersenen. Door een bloeding (hersenbloeding) of propje (herseninfarct) krijgt een deel van de hersenen geen zuurstof. Met alle gevolgen van dien. Wat zie je, wat doe je?
Oud is niet fout. Of toch wel?!
Hoe oud de poster precies is weet ik niet, maar wat we daar lezen is het volgende:
” Verschijnselen van een beroerte:
- bewusteloos
- rood opgezet gelaat
- snorkende ademhaling
- verlammingen: één van de mondhoeken hangt naar beneden; bij uitademing wordt één wang opgeblazen.”
Hierbij gingen er bij mij toch wel wat alarmbellen af! Bewusteloos?! Dan ben je echt heel erg laat met aan de bel trekken.
Tijdverlies = hersenverlies.
Tegenwoordig spitst de EHBO bij een beroerte zich erop toe om het zo vroeg mogelijk te herkennen. Want tijdverlies = hersenverlies.
Laten we verder kijken naar de symptomen:
“Rood opgezet gelaat”. Een rode gestuwde huid kan voorkomen bij een hitteberoerte, een bijzondere vorm van beroerte die komt door oververhitting en niet door pure pech zoals bij de ‘gewone’ beroerte. In dit rijtje vind ik hem dus een beetje gek. Absoluut niet een typisch kenmerk van een beroerte. Ook bij een “snorkende ademhaling” denk ik niet gelijk aan een beroerte.
“Verlammingen”. Hier begint de poster overeen te komen met de huidige visie: het vroeg herkennen van uitvalsverschijnselen. Verlammingen zijn een typisch (eerste) kenmerk van een beroerte. Hier wordt de verlamming van de mond of een deel van het gezicht benoemd. Absoluut reden om 112 bellen (en niet bijvoorbeeld de huisarts).
Maar verlammingen kunnen ook ergens anders optreden.
Verschijnselen Anno 2024
Tegenwoordig hanteren we een heel ander rijtje kenmerken. Gericht op vroege herkenning:
- scheve mond
- verwarde spraak
- lamme arm
Scheve mond
Één mondhoek hangt naar beneden. Ook kan het zijn zoals hierboven beschreven staat dat iemand z’n wang opblaast tijdens het uitademen. Vaak heeft de persoon dit zelf niet door.
Verwarde spraak
Iemand praat ineens verward of kan niet uit z’n woorden komen. Vaak zie je bij verwarde spraak dat de persoon zelf wel denkt dat hij/zij normale zinnen maakt. Er wordt nogal eens gedacht dat iemand dronken is. Heeft iemand niet gedronken of twijfel je bij iemand die gedronken heeft of het door de alcohol komt, trek dan aan de bel.
Lamme arm
Plotseling ontstaat er krachtverlies of verlamming van de arm. Het been kan ook verlamd zijn.
De kenmerken hoeven niet allemaal voor te komen! Één van de symptomen is genoeg om 112 te bellen. Liever een keer teveel dan een keer te weinig gebeld.
Denk je dat iemand een beroerte heeft, dan kan je een paar kleine testjes uitvoeren.
- Vraag of de persoon naar je wil lachen. Komen niet beide mondhoeken omhoog? → 112
- Vraag de persoon een eenvoudige zin uit te spreken. Lukt dit niet? → 112
- Vraag de persoon om beide armen vooruit te steken, de ogen te sluiten en dan de handpalmen naar boven te keren. Lukt dit niet? → 112
Oke, we hebben de beroerte herkend, wat dan?
Volgens m’n poster:
- “knellende kleding losmaken
- hoofd en bovenlichaam in wat verhoogde houding brengen
- hoofd opzij en iets naar achteren leggen
- absolute rust”
ehm, ja. Knellende kleding losmaken is altijd een goed idee, maar verder…
Wat dan wel →
Iemand met een beroerte moet gewoon zo snel mogelijk professionele hulp krijgen. 112 bellen dus en verder hun advies opvolgen. In de tussentijd tot de ambulance er is goed het bewustzijn en de ademhaling van de persoon in de gaten houden. Laat de persoon zich niet inspannen en geef niks te eten of te drinken.
Tijdverlies = hersenverlies.
Door een beroerte op tijd te herkennen en zo snel mogelijk met behandeling te beginnen kan schade voorkomen worden. Samen maken wij het verschil!
