Rara, waar gaat deze blog over? Niet over je voeten na de vierdaagse ;-). Wat dan wel?
–> Brandwonden!
Brandwonden zijn een veelvoorkomend letsel, met name bij kleine kinderen. Veel mensen denken bij ernstige brandwonden aan zwarte, verkoolde huid, maar eigenlijk zien we dat zelden. Vandaag vertel ik jullie over wat er in de huid gebeurt bij brandwonden.
Allereerst een mini-cursus dermatologie.
De huid is het grootste orgaan van ons lichaam (ongeveer 1,5m2 bij volwassenen) en zorgt ervoor dat vocht en warmte binnen blijft. Grofweg is de huid opgedeeld in 3 lagen. De buitenste laag, de opperhuid ofwel epidermis, zorgt voor een beschermlaag tegen invloeden van buiten. De laag daaronder is de lederhuid, ofwel de dermis. Deze laag bestaat uit bindweefsel met daarin bloedvaten, lymfevaten, zenuwen en talgklieren. De onderste laag, het onderhuids bindweefsel ofwel subcutis, is de laatste laag voor de spieren, botten en pezen. Het bestaat met name uit vet en grotere bloedvaten.
Bij verbranding raakt de huid beschadigd door directe of indirecte warmte. Hoe ernstig je verbrand raakt hangt af van de soortwarmtebron, hoe heet is dit, maar met name: hoe lang word je blootgesteld.
1e, 2e of 3e graads?
De ernst van de verbranding verdelen we in 3 categorieën die overeenkomen met de 3 huidlagen.
Bij een eerstegraads verbranding is er nog geen sprake van een echte brandwond. De eerste laag is aangedaan en de huid is rood en pijnlijk. Er kan sprake zijn van zwelling. Eerste graads verbranding kan je bijvoorbeeld krijgen als je verbrand in de zon.
Bij een tweedegraads verbranding ontstaan er blaren doordat de bovenste laag loslaat en er vocht in de ruimte ertussen stroomt. Klinkt niet alleen pijnlijk, het is het ook door de zenuwen in deze laag. (Laat bij behandeling deze blaren absoluut heel! De huid vormt een beschermlaag tegen infecties.)
Derdegraads brandwonden zijn zo diep dat de zenuwen ook beschadigd zijn en daardoor zijn derdegraads brandwonden niet pijnlijk. Doorgaans is de huid eromheen tweede- en eerstegraads verbrand en daar dus wel pijnlijk.
Maar hoe zit het nu met de kleur? Veruit de meeste brandwonden, vooral ook bij kleine kinderen ontstaan door heet water, bijvoorbeeld door thee die omver getrokken wordt. Wat er dan gebeurt is dat de huid kookt. Vergelijk het met een kip die je kookt, die wordt wit. In je huid gebeurt hetzelfde en daarom zijn derdegraads brandwonden door heet water wit. Verbrandt de huid door vuur, dan is het vergelijkbaar met een (te lang) gebakken kip: deze wordt zwart.
Water, water, de rest komt later.
Wat je moet doen bij brandwonden is gelukkig inmiddels wel ingebakken (pun intended). Koelen koelen koelen. Water, de rest komt later! Zo lang er niet gekoeld wordt kan de hitte dieper komen en de verbranding erger worden. Koelen doe je het beste met lauw stromend water. Waarom niet met koud water is goed te verklaren aan de hand van de mini-cursus dermatologie aan het begin van deze blog. In de tweede en derde huidlaag liggen de bloedvaten. Deze spelen een belangrijke rol bij het regulieren van je lichaamstemperatuur. Moet je warmte kwijt dan worden de bloedvaten wijder (en krijg je een rode huid), wil je warmte vasthouden dan vernauwen de bloedvaten (en krijg je een bleke huid). Zou je koelen met ijskoud water, dan vernauwen de bloedvaten en houdt de huid juist de warmte vast. Door te koelen met lauw water blijven de bloedvaten open staan en kan de warmte worden afgevoerd.
Heb jij je wel eens verbrand? En wist je toen wat te doen? Laat het weten in de comments op Facebook of Instagram.
